نرخ بازگشت بدهی ROD چیست و مفاهیم کلی آن کدام‌اند؟

نرخ بازگشت بدهی یا ROD یکی از مفاهیم مهم اقتصادی است که در هنگام اخذ وام از بانک با هر وام‌دهنده دیگر، توسط ایشان محاسبه شده و یا اگر شخصی حقیقی یا حقوقی اقدام به سرمایه گذاری در یک پروژه‌ای می‌کند با محاسبه نرخ بازگشت بدهی، قصد دارد بفهمد سرمایه گذاری وی چه زمانی بازپس داشته و آیا با توجه به آن سرمایه گذاری در پروژه موردنظر مطلوب است یا خیر. در این مقاله از اکو ساختمان به تمام جوانب نرخ بازگشت بدهی پرداخته شده است در ادامه همراه ما باشید.

مفهوم ROD

این اصطلاح در واقع به میزان درآمد خالص تولید شده به ازای هر واحد بدهی گفته می‌شود. این واژه که همان نسبت بازدهی معنا می‌شود، یکی از نسبت‌های سودآور و دارای منفعت است که سود خالص تولیدی یک شرکت یا یک کمپانی، نسبت به بدهی آن را اندازه‌گیری می‌کند. هدفی که این نسبت دنبال می‌کند، تعیین کردن میزان و مقدار سهم منابع قرض گرفته شده در میزان سودآوری آن شرکت یا پروژه خواهد بود.

ROD یک شاخص معمولی نیست و اغلب تحلیلگران اقتصادی، تمایل به استفاده از دیگر انواع نسبت‌های سودآور برای تجزیه و تحلیل و نقد و بررسی عملکرد یک شرکت استفاده نمایند و خیلی به‌ندرت بازده بدهی‌های خود را در صورت حساب‌های مالی خود گزارش می‌دهند.

اما با این تفاسیر، نرخ بازگشت بدهی، ممکن است تحت عنوان یکی از مؤلفه‌های بنیادی ساخت یک مدل یا یک فرمول مالی، به‌عنوان مبنای تصمیم‌گیری‌های اجرایی در مشاغل مورد استفاده قرار گیرد.

ROD در واقع به نسبتی گفته می‌شود که درآمد خالص شرکت را با میزان بدهی‌های آن قیاس می‌کند. این نسبت، بیانگر اندازه و مقدار درآمد خالص تولید شده به‌ازای هر واحد بدهی است. لازم به ذکر است که این نرخ از گزارش صورت‌حساب سود و ضرر و ترازنامه مالی، محاسبه و جمع‌آوری می‌شود.

تعیین نرخ بازگشت بدهی

جهت تعیین نرخ بازگشت بدهی ما نیاز به دو مؤلفه مهم داریم از جمله مؤلفه‌ها را در ذیل تشریح خواهیم نمود.

سود خالص

برای مشخص نمودن نسبت نرخ بازگشت بدهی، نخست باید ارزش درآمد خالص را بدانیم و به آن کاملاً واقف باشیم؛ لازم به ذکر است که درآمد خالص که به آن سود خالص نیز گفته می‌شود. در عمل کل درآمد شرکت منهای هزینه‌های انجام شده برای انجام و اجرای عملیات‌های تجاری سود خالص گفته می‌شود.

محاسبه درآمد خالص سود اساساً، بعد از هزینه‌های عملیاتی، استهلاک، مالیات و دیگر هزینه‌های انجام می‌گیرد و این درآمد خالص، میزان نقدینگی است که اغلب به عنوان سود سهام‌داران و به انضمام سود بازمانده تقسیم می‌شود تا برای امور بعدی استفاده گردد.

جهت محاسبه و به دست آوردن در آمد خالص، تنها کافی است که میزان آن را در پایین‌ترین صورت سود و ضرر شرکت مشاهده کنید. به همین جهت است که تمامی تحلیل گران از درآمد خالص به‌عنوان مؤلفه اصلی و مهم یاد می‌کنند.

البته، شما می‌توانید ارزش کل درآمد یا کل فروش را در بالای صورت سود و زیان مشاهده کنید و سپس با در نظر گرفتن انواع هزینه‌ها رقم سود ادامه پیدا خواهد کرد تا آن جایی که، به نقطه‌ای برسد که هیچ‌گونه هزینه‌ای باقی نماند و درآمد را کاهش دهد. این رقم باقی‌مانده همان سود خالص است.

بدهی کل

دومین متغیری که برای محاسبه نرخ بازگشت بدهی کل موردنیاز است شامل بدهی کوتاه‌مدت و بدهی بلندمدت خواهد بود.

بدهی کوتاه مدت در حقیقت بخشی از بدهی‌های جاری است که تعهداتی خواهد بود که ظرف یک سال تجاری سررسید می‌شوند.

بدهی بلندمدت، یکی از بدهی‌های غیرتجاری است که انتظار می‌رود بیش از یک سال تجاری و کاری، پرداخت گردند.

ذکر مثال

برای درک و فهم بیشتر از مفهوم نرخ بازگشت مالی مثالی را خواهیم آورد تا موضوع قابل‌فهم‌تر گردد.

به عنوان مثال، یک سازمان یا یک شرکت خرده فروش که موفق به دریافت ۱۴۸۸۱۰۰۰ میلیون تومان درآمد خالص در بهمن ۱۳۹۹ تا دی‌ماه ۱۴۰۰  گشته است، مقدار بدهی کوتاه‌مدت برای آن دوره ۲۳۶۸۰۰۰ میلیون تومان است. در این میان، ارزش کل بدهی بلندمدت ۷۰۰۶۵۰۰۰ میلیون تومان خواهد بود که این رقم به دست آمده ترکیبی از بدهی بلندمدت تحت بدهی‌های غیر جاری و بخش فعلی بدهی بلندمدت تحت بدهی‌های جاری است.

فرمول تعیین نرخ بازگشت بدهی با توجه به مقادیر مثال بالا

۱۴۸۸۱۰۰۰=درآمد خالص

۲۳۶۸۰۰۰=بدهی کوتاه‌مدت

۷۰۰۶۵۰۰۰=بدهی بلندمدت

اکنون برای محاسبه بازده بدهی با این فرمول عمل باید کرد.

نرخ بازگشت بدهی=۱۴۸۸۱۰۰۰ تقسیم‌بر، ۲۳۶۸۰۰۰+۷۰۰۶۵۰۰۰

معنی نرخ بازگشت بدهی چیست؟

ROD، جهت ارزیابی توان بازپرداخت بدهی‌های شرکت قابل اهمیت است و به‌صورت کلی، هنگامی‌که صاحبان و متولیان شرکت یا پروژه بخواهند تصمیم‌گیری کنند که از کدام منبع مالی بهتر و بهینه‌تر استفاده کنند، می‌توانند از نرخ بازگشت بدهی استفاده کنند.

نکته حائز اهمیت دیگر این است که ارزش کم نرخ بازگشت بدهی، بیان کننده عدم توانایی پرداخت بدهی‌های شرکت یا سازمانی است که ممکن است منجر به ورشکستگی یا بحران‌های مالی شود و چنین شرکت‌هایی که ارزش نرخ بازگشتی آن‌ها از ارزش پایینی برخوردار است، زمان در خواست تسهیلات دچار مشکل خواهند شد.

تحلیل نرخ بازگشت بدهی

برای تجزیه و تحلیل و یا ارزیابی این موضوع که آیا شرکت مورد نظری ریسک قابل کنترلی برای ایجاد سود دارد یا نه، نسبت بازدهی می‌تواند گزینه مناسب و مفیدی باشد. اینکه یک سرمایه‌گذاری چه اندازه مفید و دارای فایده باشد چندان مهم نیست.

اما چیزی که در این میان از اهمیت ویژه‌ای باید برخوردار باشد این است که، در صورت زیان و ضرر شرکت دارایی خالص آن‌ها می‌تواند خود به تنهایی عامل تعیین کننده برای پیشگیری از ورشکستگی باشد. به همین دلیل است که سرمایه گذاران و تحلیل گران اقتصادی و مالی شرکت‌ها، می‌بایست همچنان به اهرم‌های شرکت توجه کنند.

سخن آخر

نرخ بازگشت بدهی یا همان ROD، در واقع یک نسبت سودآوری است که درآمد خالص یک شرکت یا یک سازمان تجاری را متناسب با اهرم استفاده شده بیان می‌کند.

فرمول تعیین ROD ، نیازمند دو مؤلفه بسیار مهم چون درآمد خالص و بدهی است که بدهی نیز دو بخش بدهی کوتاه‌مدت و بلندمدت را شامل می‌شود. ROD به نسبت سایر شاخص‌ها، یک نسبت متداول و رایج سودآوری نخواهد بود.