امکان‌سنجی داینامیک یا پویا، طرح توجیهی در شرایط متغیر اقتصادی

امکان‌سنجی داینامیک یا پویا (Dynamic Feasibility Study) یکی از انواع امکان‌سنجی است که در تهیه طرح‌های توجیهی بسیار ارزشمند است و مدت زمان زیادی است که در کشورهای پیشرفته مانند کشورهای اروپایی و آمریکا پیش گرفته شده است. البته لازم به یادآوری است که کشورهای پیشرفته به خودی خود به دلیل اقتصاد با ثباتی که دارند به خودی خود نیازی با این نوع امکان‌سنجی ندارند و تنها با مراودات اقتصادی که با دیگر کشورهای در حال توسعه و جهان سوم و در شرایط بحران‌های اقتصادی مانند وقوع یک اپیدمی ویروسی در جهان و نوسانات ارزی، از این روش‌ها استفاده می‌کنند.

امکان‌سنجی پویا و داینامیک به چه معنی است؟

امکان‌سنجی پویا و داینامیک در مقابل امکان‌سنجی سنتی یا ایستا قرار دارد. در کل در یک مطالعه امکان‌سنجی، محقق با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، نرخ ارز، میزان دستمزد، هزینه خرید ماشین آلات، هزینه خرید زمین و در نظر گرفتن بسیاری شرایط دیگر اقدام به ارائه یک هزینه از سوی سرمایه گذاران و سپس برآورد سود ناشی از فعالیت اقتصادی می‌کند. اگر این عمل برای شرایط ثابت از نظر اقتصادی انجام شود و برای یک اقتصاد منسجم در زمان محدود انجام شود، یک امکان‌سنجی استاتیک است. حال در نظر بگیرید که در شرایط اقتصادی مانند حال حاضر ایران که نوسان نرخ ارز و قیمت‌های اجناس و میزان دستمزدها و … هر روز دستخوش تغییر می‌شود باید چه کار کرد. راه حل این شرایط ایجاد یک مدل امکان‌سنجی پویا است تا در شرایط متغیر در هزینه‌ها و زمان صرفه جویی شود و طرح‌های توجیهی در زمان مناسب به دست سرمایه گذاران و کارفرمایان برسد.

امکان‌سنجی پویا برای چه صنایعی استفاده دارد؟

استفاده از روش‌ها و مدل‌های امکان‌سنجی پویا در شرایط امروزی کشور ایران که نرخ ارز در آن در مدت زمان کوتاهی نوسانات زیادی دارد بسیار کاربردی است. علاوه بر این شرایط، استفاده از مدل‌های امکان‌سنجی پویا برای دست یابی سریع به طرح توجیهی یک فعالیت اقتصادی، صنایع بزرگی نیز وجود دارند که نوسان قیمت در آن‌ها امری طبیعی است و در ذات آن صنعت به شمار می‌رود. صنایع نفت، گاز و پترو شیمی از این دست صنایع هستند. نوسان قیمت نفت در سالیان به دلیل عرضه، تقاضا، اکتشاف، جنگ، اپیدمی، بحران اقتصادی و … به وجود می‌آید و شرکت‌های استخراج کننده، اکتشافی و سرمایه گذاری نفت از مدل‌های پیشرفته امکان‌سنجی پویا برای تخمین دقیق سود و زیان استفاده می‌کنند.

هدف از امکان‌سنجی پویا یا داینامیک چیست؟

هدف اصلی امکان‌سنجی پویا یا داینامیک بررسی نحوه مواجهه با شرایط پر تغییر در پروژه‌های سرمایه‌گذاری و چگونگی تجزیه ‌و تحلیل اقتصادی در این شرایط است. این مدل ارزیابی مالی، به فعالان اقتصادی در هر حوزه‌ای این امکان را می‌دهد که در هر شرایط اقتصادی بتوانند طرح اقتصادی خود را بازبینی کنند و سرمایه گذاران می‌توانند در هر لحظه با توجه به تغییرات نرخ ارز، قیمت زمین، ماشین آلات، دستمزد و سایر نهاده‌های تولیدی، فرضیات مدل اقتصادی را با استفاده از امکان‌سنجی پویا تغییر دهند و متغیرهای کلیدی همانند نقطه سر به سر فروش، قیمت اقتصادی محصولات خود و سود نهایی را محاسبه کنند.

چرا امکان‌سنجی داینامیک نیاز است؟

یکی از مشکلات اساسی طرح‌های سرمایه گذاری، جوابگو نبودن طرح‌ها برای سال‌ها و حتی ماه‌های آینده در شرایط پر تغییر امروزی ایران است. یکی از دلایل عدم اعتبار طرح‌های توجیهی برای ماه‌ها و سال‌های آینده عدم آینده‌نگری در این طرح‌هاست. از طرف دیگر، به‌روزآوری طرح‌های توجیهی با توجه به تغییرات سریع و زیاد پارامترهای مختلف مانند نرخ ارز، قیمت زمین، ماشین آلات و … علاوه بر صرف وقت باعث صرف هزینه‌های اضافی می‌شود. امکان‌سنجی پویا یا دینامیک علاوه بر صرفه‌جویی در وقت و هزینه، به بررسی شرایط مختلف و اثرگذاری ریسک‌ها و پیش‌بینی آینده پروژه می‌پردازد. آینده‌نگری در پروژه‌ها می‌تواند یک دید کامل از اجرای پروژه را برای کارفرما تصویر کند. این امر علاوه بر کاهش ریسک‌ها و هزینه‌ها باعث تصمیم‌گیری بهتر و درنتیجه اجرای مناسب و دقیق‌تر یک پروژه می‌شود.

سخن آخر

با بومی‌سازی مدل‌های امکان‌سنجی پویا یا داینامیک در ایران، علاوه بر ارتقا کیفی طرح‌های توجیهی، آینده‌نگری، تحلیل ریسک و سناریو نویسی برای پروژه‌ها، جلوگیری از هدر رفت منابع باعث پیشرفت و توسعه طرح‌ها و درنتیجه موجب بهبود و رونق اقتصادی کشور نیز می‌شود. نرم افزار اکو ساختمان با انجام امکان‌سنجی پویا و سریع با توجه نوسانات روز ارز، توانایی ارائه طرح‌های توجیهی که نیاز ضروری سرمایه گذاران و کارفرمایان است را دارد.