هنگامی که وارد یک پروژه سرمایه گذاری می‌شوید، نخست دوست دارید بدانید که اصل سرمایه شما چه زمانی به شما بازمی‌گردد. به این مدت زمان اصطلاحاً دوره بازگشت سرمایه گفته می‌شود. اما نکته بسیار مهم این است که ارزش پولی که در آینده به شما بر می‌گردد با ارزش فعلی پول مساوی نیست. برای رسیدن به اعداد و ارقامی که بیانگر ارزش مساوی پول در تاریخ‌های مختلف باشند، «دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده» تعریف شده است که در این مقاله به تعریف و نحوه محاسبه آن می‌پردازیم.
برای دریافت مطالعه پیش امکان سنجی آنلاین در کمترین زمان به اکوساختمان مراجعه کنید.
دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده
فرض کنیم شما الان ۱۰۰ میلیون تومان در پروژه‌ای سرمایه گذاری می‌کنید و این پول پس از ۲ سال به شما بازمی‌گردد. ممکن است این «دوره بازگشت سرمایه بسیار کوتاه» (۲ سال) شما را خوشحال کند و فکر کنید که وارد سرمایه گذاری پرمنفعتی شده‌اید، اما ارزش ۱۰۰ میلیون تومانی که الان پرداخت می‌کنید با ارزش ۱۰۰ میلیون تومانی که ۲ سال آینده دریافت می‌کنید یکی نیست. مثلاً شما الان با ۱۰۰ میلیون تومان می‌توانید یک دستگاه خودرو پراید صفر خرید کنید ولی ۲ سال آینده، ۱۰۰ میلیون تنها بخش کمی از پول خرید همین خودرو صفر را تأمین خواهد کرد.
این اتفاق به خاطر اثر تورم بر ارزش پول رخ داده است. در واقع برای اینکه بتوانید محاسبات سود و منفعت درستی داشته باشید، باید اثر تورم را نیز در محاسبات خود وارد کنید. برای این کار معمولاً نرخ تورم سال‌های آتی را با توجه به نرخ تورم سال‌های قبل، به صورت فرضی در نظر می‌گیرند. مثلاً ۳۰ درصد سالانه. سپس نرخ تنزیل را با همین نرخ (۳۰ درصد) محاسبه می‌کنند. با این روش، نرخ تورم در محاسبات شما وارد شده و سود و زیانی که از این روش محاسبه می‌شود، سود و زیان واقعی است.
تفاوت دوره بازگشت سرمایه و دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده
الان می‌دانیم تفاوت دوره بازگشت سرمایه و دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده این است که «ارزش زمانی پول» در «دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده» در نظر گرفته شده است. ازاین‌رو دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده بیشتر از دوره بازگشت سرمایه خواهد بود. پس در مثال بالا دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده بیش از ۲ سال خواهد بود. هرچه نرخ تنزیل کوچک‌تر باشد، مقدار دوره بازگشت سرمایه و دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده به همدیگر نزدیک‌تر می‌شوند تا جایی که با در نظر گرفتن نرخ تنزیل صفر، این دو عدد کاملاً مساوی همدیگر می‌شوند.
معمولاً در مواردی که نرخ تنزیل زیر یک درصد باشد، از وارد کردن آن در محاسبات خودداری می‌کنند. اما به خصوص در کشورهایی مانند ایران که نرخ سود بانکی بالای ۲۰ درصد و نرخ تورم بالای ۳۰ درصد است، حتماً باید نرخ تنزیل در محاسبات وارد شده و همه جا از «دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده» به جای «دوره بازگشت سرمایه» استفاده شود.
مطالب مرتبط: نرخ تنزیل چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
چه اطلاعاتی برای محاسبه دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده نیاز است؟
برای محاسبه دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده، داشتن اطلاعات سه آیتم زیر ضروری است:
الف- میزان سرمایه گذاری: میزان سرمایه گذاری بیانگر میزان پولی است که نیاز است الان در پروژه وارد کنید. فرض کنید شما الان در یک پروژه سرمایه گذاری به ارزش یک میلیارد تومان وارد می‌شوید. میزان سرمایه گذاری شما مساوی یک میلیارد تومان خواهد بود.
ب: جریان نقدی هر سال: جریان نقدی هر سال بیانگر میزان پولی است که سالانه از این سرمایه گذاری به شما بازمی گردد. فرض کنیم در این پروژه سالانه ۴۰۰ میلیون تومان به شما بازگردد. پس جریان نقدی سالانه این پروژه سرمایه گذاری ۴۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
پ: نرخ تنزیل: نرخ تنزیل بیانگر میزان کاهش سالانه ارزش پول است. نرخ تنزیل را می‌توان مساوی سود بانکی یا مساوی تورم یا عددی دلخواه با توجه به نرخ سود بانکی و نرخ تورم در نظر گرفت. در این مثال با توجه به نرخ تورم حدود ۵۰ درصد سال ۱۳۹۹ و نرخ سود بانکی حدود ۲۰ درصد، نرخ تنزیل را ۳۵ در نظر می‌گیریم.
محاسبه دوره بازگشت سرمایه
فرمول محاسبه دوره بازگشت سرمایه به شرح زیر است:
جریان نقدی هرسال/سرمایه گذاری اولیه =دوره بازگشت سرمایه
با جاگذاری اعداد مثال بالا داریم:
۱۰۰۰۰۰۰/۴۰۰۰۰۰۰۰۰=۲/۵
از تقسیم یک میلیارد به ۴۰۰ میلیون، به عدد ۲/۵ می‌رسیم. یعنی دوره بازگشت سرمایه دو و نیم سال است.
همچنان که می‌بینید، برای محاسبه دوره بازگشت سالانه نیازی به دانستن نرخ تنزیل نیست.
محاسبه دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده
فرمول محاسبه دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده به شرح زیر است:
که در این فرمول هریک از عبارات به شرح زیر هستند:
DPP: دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده
Ln: لگاریتم نپرین
O1: میزان سرمایه گذاری اولیه
R: نرخ تنزیل
CF: میزان بازگشت سرمایه سالانه
با جاگذاری میزان سرمایه گذاری یک میلیارد تومان، جریان نقدی ۴۰۰ میلیون تومان و نرخ تنزیل ۳۵، دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده ۷ به دست می‌آید.
سخن آخر
همچنان که مشاهده شد در مثال بالا، دوره بازگشت سرمایه ۲/۵ سال و دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده ۷ سال به دست آمد. این نشان می‌دهد که در نظر نگرفتن نرخ تنزیل چقدر می‌تواند محاسبات ما را به بیراهه ببرد. درواقع اگر فرد سرمایه گذار با دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده آشنا نباشد، ممکن است با این تصور که پس از ۲/۵ سال اصل سرمایه‌اش بازمی‌گردد وارد این پروژه سرمایه گذاری شود، درصورتی‌که برای برگشت پولی به میزان ارزش اولیه سرمایه گذاری این فرد، نیازمند گذشت ۷ سال زمان هستیم.
پیشنهاد می‌شود قبل از تصمیم گیری برای ورود به هر پروژه سرمایه گذاری از مشاوران حرفه‌ای بخواهید تا در کنار اعداد و ارقام سود و زیان پروژه، حتماً دوره بازگشت سرمایه تنزیل شده را نیز محاسبه و به شما ارائه کنند. این کار در تصمیم گیری ورود یا عدم ورود شما به آن پروژه سرمایه گذاری بسیار کمک می‌کند.
