تحقیقات بازار در واقع فرآیندی است که به صاحبان کسب و کار اجازه می‌دهد، مشتریان و راه‌های رسیدن به آنها و در ادامه فروش محصولات و خدمات، برسند. تحقیقات بازار هم برای کسب و کارهای فعال امری ضروری است و هم برای سرمایه گذارانی که قصد ورود به کسب و کاری را دارند، بسیار کارآمد است. در این مقاله اشاره‌ای داریم بر انواع تحقیقات بازار، مراحل آن و تأثیراتی که بر رشد کسب و کار دارد. از شما دعوت می‌کنم در ادامه با اکو ساختمان همراه باشید.
تحقیقات بازار چیست؟
همانطور که در بالا نیز به آن اشاره شد، تحقیقات بازار شناخت بهتر از مشتریان و راه‌های رسیدن به آنها و معرفی محصول و خدمات را امکان پذیر می‌کند و در ادامه می‌تواند به فروش بیشتر و سود بالاتر بیانجامد. تحقیقات بازار در ابتدای راه ایجاد یک کسب و کار می‌تواند شامل شناخت بازار، نیاز، حجم بازار و میزان سرمایه گذاری مورد نیاز را تخمین بزند و در مراحل بعدی کسب و کار با تحلیل داده‌هایی که از مصرف کنندگان و مشتریان بازخورد می‌شود، ارتقای محصول یا خدمات، فروش بیشتر و سود بالاتر را به دنبال داشته باشد.
انواع تحقیقات بازار کدام است؟
به طور کلی تحقیقات بازار به دو صورت اولیه و ثانویه انجام می‌شود؛ و هر کدام روش‌ها و مراحل خاص خود را دارد که در ادامه به آنها پرداخته شده است.
تحقیقات اولیه
تحقیقات اولیه به جمع آوری اطلاعات در زمینه محصول یا خدماتی است که در آینده به فروش می‌رسد یا ارائه می‌شود، نظرسنجی از بازار هدف، ارائه نمونه اولیه و جمع آوری اطلاعات بازخورد آن، ارائه پرسش نامه، مصاحبه با مشتریان و بررسی پیشینه یک کسب و کار مشابه و استفاده از تجربیات آنها می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند.
یک محقق بازار در این راه باید فاکتورهایی که مصرف کنندگان هنگام خرید یا دریافت خدمات مد نظر قرار می‌دهند را شناسایی کند، پسندیدن نکاتی در رابطه با محصول و خدماتی است که شما ارائه می‌دهید را در نظر می‌گیرد، راه حل‌ها و ایده‌هایی که به بهبود محصول و خدمات کمک می‌کند را ارائه می‌دهد و یک قیمت منطقی برای محصول و خدمات ارائه می‌دهد.
تحقیقات ثانویه
این مرحله از تحقیقات بازار صرف تجزیه و تحلیل داده‌هایی می‌شود که در مرحله قبل گردآوری شده است. انجام این مرحله از تحقیقات بازار در ابتدای یک کسب و کار ضروری است و در ادامه فعالیت یک کسب و کار نیز یک نیاز اساسی در نظر گرفته می‌شود. این مرحله به یک کسب و کار کمک می‌کند که نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای را بررسی کند و برای بهبود و رفع آنها پیشنهاد ارائه دهد.
به طور مثال شما با ابداع روشی و با استفاده از متریالی به تولید یک نوع آجر خاص دست یافته‌اید و قصد تولید انبوه و ارائه محصول خود را به بازار دارید. اینکه محصول شما دارای خاصیت ضد حریق، مقاوم در برابر قارچ، عایق صدا، برودت، حرارت و سبک باشد از نقاط قوت آن به شمار می‌رود. اگر قیمت محصول شما بالاتر از قیمت یک محصول مشابه با ویژگی‌های برابر باشد، یک نقطه ضعف است. بالاخره اگر مشتریان ترجیح دهند از محصولات رقیب شما به جای محصولات شما به دلیل داشتن گارانتی طولانی مدت‌تر استفاده کنند نیز یک تهدید است. اینکه یک طرح در دولت یا مجلس مبنی بر استفاده از محصولات ساختمانی با فناوری جدید مانند محصول شما به تصویب برسد نیز یک فرصت محسوب می‌شود. تحقیقات بازار ثانویه باید نکات گفته شده را در نظر بگیرد و برای رفع تهدید و نقاط ضعف ایده پردازی کند و به منظور بهبود نقاط قوت و تبدیل فرصت به سود برنامه ریزی کند.
یک سرمایه گذار پیش از شروع به چه پرسش‌هایی باید پاسخ دهد؟
بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها وجود دارند که به دلیل عدم تحقیق بازار یا عدم صداقت در آن با شکست مواجه شده‌اند. بسیاری از شهرها و شهرک‌های تازه تأسیس دیده می‌شوند که به دلیلی تحقیقات بازار ناکارآمد خالی از سکنه رها شده‌اند. پس نتیجه می‌شود که تحقیقات بازار امری مهم و ضروری است که نه تنها در ابتدای یک سرمایه گذاری بلکه در طی مراحل مختلف آن نیاز اساسی شناخته می‌شود.
آیا بازار به محصولی که من تولید می‌کنم و خدماتی که ارائه می‌دهم نیاز دارد؟
پیش از ورود به هر کسب و کاری، سرمایه گذار باید این سؤال مهم را از خود بپرسد که آیا محصول و خدماتی که من تولید یا ارائه می‌کنم، مورد پسند بازار است و با استقبال خوبی روبرو خواهد شد؟ برای یافتن پاسخ این پرسش، تحقیقات اولیه بازار لازم است که روش‌ها و ترفندهای گوناگونی برای انجام آن از سوی بازاریابان ابداع شده است. پس بهتر است این مرحله را به یک محقق حرفه‌ای بسپارید.
آیا محصول یا خدمات من نیاز خاصی از بازار را برطرف می‌کند؟
نیاز یک جامعه هدف به یک محصول یا خدمات از جمله مهم‌ترین عوامل موفقیت یک کسب وکار است. اگر رقابتی در آن وجود نداشته باشد یا کم باشد، ارائه محصول و رفع نیاز، کسب و کار را به موفقیت می‌رساند ولی اگر رقابتی در بازار هدف وجود داشته باشد باید استراتژی‌هایی به کار گرفته شود که محصول به دست مشتری برسد و خریداران برند شما را انتخاب کنند.
آیا قیمت محصولات یا خدمات من منصفانه و است و توانایی رقابت در بازار را دارد؟
در بازاری که رقابت برای محصول تولید شده یا خدمات ارائه شده وجود دارد، با انجام تحقیقات بازار اولیه و با ارائه قیمت مناسب‌تر می‌توان یک استراتژی مناسب برای فروش بیشتر داشت و در کنار کیفیت مناسب، می‌تواند مشتریان ثابتی را برای خدمات و محصولات شما به ارمغان بیاورد.
اشتباهات رایج در تحقیقات بازار
اشتباهات در تحقیقات بازار می‌تواند یک کسب و کار را در ابتدای راه با شکست مواجه کند بنابراین باید تا جایی که امکان دارد از ارتکاب به آنها پیشگیری شود. در ادامه به چندی از این اشتباهات اشاره شده است، بلکه روشن کننده راه باشد.
اکتفا به منابع موجود در وب‌سایت‌ها
اکتفا به منابع آنلاین نمی‌تواند اطلاعات دقیق و جامعی را برای یک تحقیقات بازار فراهم کند. درست است که جمع آوری اطلاعات از طریق موتورهای جست و جو و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند داده زیادی در اختیار شما بگذارد ولی برای جمع‌آوری اطلاعات دقیق‌تر می‌توانید از منابع موجود در کتابخانه‌ها و دانشگاه‌ها یا مراکز کسب و کار خرد استفاده کنید.
بسنده کردن به تحقیقات ثانویه
بسیاری از محققان در زمینه تحقیقات ثانویه به تحقیقی که در مراحل اولیه کسب و کار توسط افراد دیگر انجام شده است بسنده می‌کنند که نمی‌تواند دید خوبی از همه‌ی مسائل به وی بدهد؛ زیرا این اطلاعات به مرور زمان قدیمی شده و فرصت شناخت فاکتورهای جدید را از شما می‌گیرد، بنابراین به روز کردن داده‌ها برای به دست آوردن سود بالاتر امری الزامی است.
نظرسنجی کردن از دوستان و نزدیکان
برخی از صاحبان کسب و کار تنها برای نظر سنجی، ارائه پرسش نامه و مصاحبه به دوستان، همکاران، اعضای فامیل و نزدیکان خود مراجعه می‌کنند؛ اما این افراد منابع خوبی برای نظرسنجی و گردآوری داده به شمار نمی‌آیند. برای کسب اطلاعات موثق بهتر است نزد مشتریان واقعی رفته و از آنها نظر سنجی به عمل آورد.
سخن آخر
تحقیقات بازار یا پیش امکان سنجی از جمله اصول اولیه هر کسب و کاری به شمار می‌آید. در این راه بهتر است از گروه‌های بازاریابی حرفه‌ای و تجربه بالای آنها بهره گرفت. پیش از شروع یک کسب و کار، سرمایه گذاران نیاز دارند، از نوع بازار، میزان آن، مشتریان هدف، سلایق آنها، میزان خرید در ماه، سال و … را بدانند تا متناسب با آن به سرمایه گذاری بپردازند.
