پیش از آغاز هر طرح سرمایه‌گذاری لازم است تا «مطالعات بازار» دقیقی در خصوص آن پروژه انجام شود. در بخشی از مطالعه بازار به این موضع پرداخته می‌شود که رقبای حوزه فعالیت مورد نظر چه اشخاصی و با چه ویژگی‌هایی هستند. در واقع با «بررسی وضعیت رقبا در تحقیقات بازار»، به دنبال آن هستیم که شناختی منصفانه از رقبا داشته و نقاط ضعف و قدرت آنها را بشناسیم. بررسی وضعیت رقبا از بخش‌های مهم تحقیقات بازار بوده و لازم است تا با کسب اطلاعات دقیق و به روز، گزارش جامعی در این خصوص تهیه شود.
برای دریافت مطالعه پیش امکان سنجی آنلاین در کمترین زمان به اکوساختمان مراجعه کنید.
بررسی وضعیت رقبا
«بررسی وضعیت رقبا» یا «تحلیل رقبا» به تحقیقاتی اشاره می‌کند که درباره رقبا انجام می‌شود. انجام درست این بررسی نقش مؤثری در میزان موفقیت پروژه سرمایه‌گذاری دارد. بررسی وضعیت رقبا همچنین از این منظر که به شناخت محصولات یا خدمات تولیدی و مشتریان کمک می‌کند بسیار حائز اهمیت است. هنگامی که شناخت درستی از اینها وجود داشته باشد، استراتژی‌ها به درستی تبیین شده و همواره در بین رقبا پیشرو خواهید بود.
بررسی وضعیت رقبا از منظر علمی
بهترین و مهم‌ترین روش علمی موجود برای بررسی رقبا، شناخت آنها از مسیر تدوین نقاط قوت، نقاط ضعف، تهدیدها و فرصت‌هاست. در واقع برای هر رقیب جدولی تهیه می‌شود که شامل این ۴ بخش بوده و سپس این بخش‌ها تکمیل می‌شود. با در اختیار داشتن جدول کامل اطلاعات هریک از شرکت‌ها، می‌توان آن شرکت را بررسی جزئی‌تر و دقیق‌تر کرد و استراتژی مناسب برای برخورد با هر رقیب را تعیین نمود. استراتژی برخورد با رقبا می‌تواند به یکی از حالت‌های «نادیده‌گرفتن و هیچ کاری نکردن»، «مقابله به مثل در برابر اقدامات رقیب»، «دوری از انجام و اجرای کارهای مشابه» یا حالت‌های دیگر باشد.
اما قبل از همه اینها بسیار مهم است که در بررسی وضعیت رقبا بتوانیم به شناخت درستی از بازار و همکاران خود داشته باشیم. درواقع این شرکت‌ها اگرچه از یک منظر رقبای ما هستند، اما از منظر دیگر همکاران تجاری ما بوده و لازم است تا از طریق اتحادیه‌های صنفی و یا دیگر تجمع‌های تجاری که می‌تواند شکل داد، در راستای منافع یکدیگر، به همدیگر کمک شود.
مطالب مرتبط: گروه کانونی در تحقیقات بازار چیست؟
نخستین گام در بررسی وضعیت رقبا
نخستین گام در بررسی وضعیت رقبا، گردآوری اطلاعات جامع، دقیق و صحیح درباره آنهاست. در این مسیر در گام نخست باید رقبا را شناسایی کرد. یک راه خوب برای شناسایی رقبا، مراجعه به سازمان‌ها و نهادها و دریافت لیست صاحبان کسب و کار مرتبط است. ازآنجاکه در کشور ما برای بیشتر مشاغل و کسب و کارها نیازمند اخذ مجوزهای دولتی است، لذا معمولاً لیست اشخاص دارای مجوز در این حوزه‌ها وجود داشته و معمولاً محرمانه نیست و در اختیار همه قرار می‌گیرد. مثلاً اگر قرار است که در یک پروژه سرمایه‌گذاری احداث کارخانه فراورده‌های لبنی وارد شوید، با مراجعه به وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت) می‌توان لیست کارخانه‌های این حوزه را دریافت کرد.
پس از در اختیار داشتن لیست رقبا لازم است که هریک از آنها در موضوعات مختلف، تک به تک بررسی شوند. دانستن اهداف هریک از آنها بسیار مهم است. ممکن است شرکتی روی صادرات کل محصول تمرکز کرده باشد و با شرکتی به صورت منطقه‌ای فعالیت کند یا شرکتی به دنبال در اختیار گرفتن کل بازار ایران باشد. شناخت درست اهداف هریک از این شرکت‌ها بسیار حائز اهمیت است.
در مسیر کسب اطلاعت و شناخت رقبا، لازم است تا محصولات تولیدی هریک از آنها نیز به درستی شناسایی و مشخص شوند. میزان درآمد، تعداد کارکنان، حجم فروش سالانه، تعداد شعب و نمایندگی و اطلاعاتی ازاین‌قبیل هرچه به صورت دقیق‌تر و جزئی‌تر کسب شوند، در تحلیل نهایی کمک کننده خواهند بود.
تهیه جدول مقایسه‌ای
اقدام مهم و نهایی که می‌تواند به نتیجه‌گیری درستی از اطلاعات کسب شده منجر شود، تهیه جدول مقایسه‌ای است. جدول مقایسه‌ای به خوبی در تحلیل رقبا به ما کمک می‌کند. در واقع در هر پروژه‌ای زمانی که اطلاعات مختلفی گردآوری شده است، لازم است که با یک روشی، اطلاعات جمع‌آوری شده رتبه‌بندی، متمایز و تحلیل شوند.
تهیه جدول مقایسه‌ای از آن منظر حائز اهمیت است که کمک می‌کند تا اطلاعات اضافی کنار گذاشته شده و فقط اطلاعت مهم پیشرو باشد. در مرحله بعدی، امکان رتبه‌بندی و مقایسه درست را فراهم می‌سازد. مثلاً نقاط قوت و ضعف حتماً در مقام مقایسه مشخص می‌شوند.
تبیین راهبرد
«بررسی وضعیت رقبا در تحقیقات بازار» در نهایت کمک می‌کند تا بتوان راهبرد (استراتژی) درستی را تبیین کرد. هنگامی که شما اهداف اصلی هریک از رقبا را به خوبی بشناسید، خیلی راحت‌تر و مستدل‌تر می‌توانید اهداف پروژه خود را تعریف کنید. هنگامی که شما بازارهای هدف هریک از رقبا را بشناسید، راحت‌تر و منطقی‌تر می‌توانید درباره بازارهای هدف پروژه خود تصمیم گیری کنید.
هنگامی که محصولات و خدمات رقبای خود را به خوبی بشناسید، بهتر می‌توانید در خصوص تولید و ارائه محصولات و خدمات شرکت خود تصمیم گیری گنید. هنگامی که بدانید هریک از رقبای شما با چه حجم مالی سالانه در حال فعالیت هستند، علاوه بر اینکه اندازه کل بازار حوزه فعالیت خود را کشف کرده‌اید، مطلع می‌شوید که شرکت شما چه حجمی از سهم بازار را در اختیار خواهد داشت. در کل دانستن همه این اطلاعات است که با کارشناسان تدوین راهبردی هر شرکت کمک می‌کند تا بتوانند راهبرد کاربردی آن شرکت را تدوین کنند.
مطالب مرتبط: تحقیقات بازار و مراحل آن چیست؟ تأثیرات آن بر رشد کسب و کار چگونه است؟
سخن آخر
داشتن شناخت کافی و درست از رقبا ضروری است. این شناخت علاوه بر اینکه به شناخت بازار و کسب سود بیشتر شرکت کمک می‌کند، همچنین در تعیین نحوه مواجهه با همکاران تجاری نیز مؤثر است. در دنیای کسب و کار قرن ۲۱ که تحولات با سرعت بسیار زیادی شکل می‌گیرند، لازم است که اطلاعات رقبا به صورت به روز گردآوری و تحلیل شوند. هرچه این اطلاعات بیشتر و دقیق‌تر در اختیار باشند، می‌توان به تحلیل درست‌تری از رقبا دست یافت و در نهایت می‌توان بهتر حوزه تجاری مورد نظر را تحلیل و پیش‌بینی کرد.
